Kermis Vinkeveen van woensdag 19 t/m zaterdag 22 september 2012
Maar zo was het:
Jaarlijks keek men uit naar de komst van de schuiten van Dirk van Dam, die eind september met de draaimolen, zweefmolen en schommelschuitjes in Vinkeveen aankwamen. Na 25 werden zij in 1931 op feestelijke wijze ingehaald met een rondrit door Vinkeveen. Op de vrachtauto speelde een groepje muzikanten.
ZELFS LEGER KON VINKEVEENSE KERMIS NIET AFNEMEN
Met de kermis in Vinkeveen zullen weinigen zich bewust zijn dat dit jaarlijkse gebeuren een reeds eeuwenoude historie heeft. De Vinkeveense Kermis blijkt al ruim drieënhalve eeuw te bestaan. Melding werd er al gedaan in 1622 in het gedicht “Boeren Geselschap”, opgenomen in de Bredero’s bundel “Boerigh, Amoreus en Aendachtigh Groot Lied-Boeck”. Hierin schetst Bredero een realistisch beeld van wat er allemaal kon gebeuren (en vooral mislopen) op de Vinkeveense Kermis in het begin van de 17e eeuw.
Boeren Geselschap (door Bredero)
1. Boeren Geselschap Arent Pieter Gijsen, met Mieuwes, Jaap en Leen En Klaasjen, en Kloentjes, die trocken t’samen heen Na ’t Dorp van Vinckeveen: Wangt ouwe Frangs, die gaf sen Gangs, Die worden of ereen.
2. Arent Pieter Gijsen die was so reyn int bruyn, Sen hoedt met bloem fluwiel die sat hem vrij wat kuyn, Wat scheefjes en wat schuyn, So datse bloot, ter nauwer noot Stongt hallif op sen kruyn.
3. Maer Mieuwes, en Leentjen, en Jaapje, Klaas en Kloen, Die waren ekliedt noch op het ouwe fitsoen, (ouderwets gekleed) In ’t root, in ’t wit, in ’t groen, In ’t grijs, in ’t graeuw, in ’t paers, in ’t blaeuw, Gelijck de Huysluy doen
4. Als nou dit vollickje te Vinckeveen anquam, Daer vongdese (vonden ze) Keesjen, en Teunis, en Jan Schram, En Dirck van Diemerdam, Mit Symen Sloot, en Jan de Doot, Met Tijs, en Barent Bam.
5. De meysjes van de Vecht en van de Vinckebuurt, Die hadden heur tuychje te wongderlijck eschuurt, O se waren so eguurt! Maer denckt iens Fy had lange Sy Heur Onger-riem ehuurt.
|
6. Sy gingen in ’t selsip: daar worden so eschrangst, Gedroncken, gesongen, gedreumelt en gedangst, Gedobbelt en gekangst, Men riep om wijn, het moest soo sijn. Elck Boerman was en Langst.
7. Maer Miewes en Trijntje, die soete slechte sloy, Die liepen met menkander uytten huys in ’t hoy, Met Sulck geflickefloy, En suck gewroet, och ’t was soo soet, Mijn docht het was soo moy.
8. Aelwerige Arent, die trock het ierste mes Tuege Piete Kranck-hooft en Korselige Kes, Maar Brangt van Kaallenes, Die nam een greep, hy kreegh een keep, Mit noch een boer vijf ses.
9. De meysjes die liepen, en lieten dat geschil, Kannen noch kandelaers, noch niet en stonger stil; Moar Kloens die stack, en hil (haalde) Soo dapper uyt, dat een Veen-puyt Daer doot ter aerden vil.
10. Symen nam de rooster, de beusem, en de tangh, En wurrepse Ebbert en Krelis vuer de wangh, Het goetjen gingh sen gangh, Het sy deur ’t glas, of waer ’t dan was, Mijn blyven was niet langh.
11. Ghy Heeren, ghy Burgers, vroom en wel gemoet, Mydt der Boeren feesten, sy zijn selden soo soet Of ’t kost yemant zijn bloet, En drinckt met mijn een roemer Wijn, Dat is jou wel soo goet.
|
Hoewel men van dit fraaie gedicht natuurlijk niet kan stellen dat het een waarheidsgetrouwe weergave van de werkelijke gebeurtenis is, geeft het toch een aardige beschrijving. Bovendien is het één van de oudste verwijzingen naar de Vinkeveense Kermis
De kermis in de Heul rond 1924, op de achtergrond kun je nog net het "kop van jut" zien. op die plaats is nu de Heulweg.
POPULAIR
De Kermis genoot een buitengewone populariteit onder de plaatselijk bevolking, mede door de weinige verzetjes toentertijd. In 1884 werd de Kermis, op aandringen van de kerkelijke autoriteiten, door de gemeenteraad geheel afgeschaft. Reeds in 1875 verzocht de kerkenraad van de Hervormde Gemeente "de jaarlijksche Kermis geheel af te schaffen, danwel een wijziging te brengen dat de kramen en tenten in den avond van zaterdag geheel ontruimd zijn, om den dag des Heeren niet op schandelijke wijze te ontheiligen".
De Vinkeveense kermis heeft zich vanaf het begin van deze eeuw weten te handhaven, ondanks de tegenstellingen welke hierover voor de oorlogsjaren de gemeenteraad wel eens in beroering brachten. Een foto van de draaimolen voor het (toenmalige) Gemeentehuis aan de Demmerik
Aangezien de bevolking toen voor het merendeel uit katholieken bestond, was de invloed van de Hervormde Kerkraad nihil. De pastoor (C.J. van Groningen) had meer in de melk te brokkelen maar ook hij wilde in 1879 de Kermis af schaffen. Dat ging de Raad toch net iets te ver, bekorting vond men wel wenselijk en zo werd de Kermis voortaan vanaf de laatste woensdag in september gehouden tot de vrijdagnacht 12 uur. Vijf jaar later stond de pastoor weer op de stoep met het verzoek de Kermis geheel af te schaffen en de raad ging overstag.
LEGER IN VINKEVEEN
Met dit raadsbesluit waren de poppen in Vinkeveen aan het dansen, het leidde in begin oktober 1884 tot een compleet oproer kwam. Dat was te veel voor dorpsveldwachter G.J. Kruijf, die net zijn veertigjarig ambtsjubileum achter de rug had. En zo moest zelfs het leger te hulp worden geroepen om orde te brengen in het oproerige Vinkeveen. Wat er precies gebeurd is, is niet te achterhalen. Wel is bekend dat bij gemeenteraadslid T.L. Bos diens ‘glazen’ werden ‘stukgeslagen’ (kennelijk waren zijn ruiten aan diggelen gegaan). Bos poogde de gemeentekas hiervoor aan te spreken maar kreeg nul op rekest. De Burgemeester vond op 22 oktober 1884, dat Bos de schade maar op de daders moest verhalen. In juni 1885 diende de inwoners C. van den Toorn en C. Stolwijk bij de gemeente nota’s in voor de door hen gemaakte kosten wegens het onderbrengen van de soldaten. De raad besloot de nota’s niet te betalen maar gaf hen een zekere schadevergoeding van enkele tientjes.
SPOEDBERAAD
In het dorp werden handtekeningen verzameld om de Kermis terug te krijgen en in een spoedberaad van 17 augustus 1885 besloot men het verzoek schielijk, met algemene stemmen in te willigen:
"Na overweging dat uit de plaats gehad hebbende ongeregeldheden ten vorige jaren is gebleken dat afschaffing der kermis door de meerderheid der ingezetenen niet wordt gewenscht; dat ’t te vrezen is dat aan het verzoek aan de adressanten geen gevolg wordt gegeven, de ongeregeldheden zich zullen herhalen, ja, naar de algemene volksgeest te oordelen zich nog in meerdere mate dan ten voorgaande jare zullen voordoen en dat dus in het belang van openbare orde en veiligheid en ter voorkoming dat andermaal de hulp der militaire magt zou moeten worden ingeroepen wenschelijk is, dat aan het verzoek van adressanten gevolg wordt gegeven".
En zo werd de terugkeer van de Kermis in Vinkeveen afgedwongen, waarbij overigens de duur ervan gehandhaafd bleef en startte de Kermis weer als vanouds op de laatste woensdag van september.
Als kind kon je helemaal wegdromen op de kermis. Het paard in de draaimolen haalde je nooit in, als je geluk had trok je de staart van de bal en mocht je een gratis rondje. Hier rechts zit Jack Hoogenboom zelf nog in de draaimolen van van Dam voor het voormalig gemeentehuis
Op de foto links zitten op een draaimolenkip, Cor (achter) en Henk van Zwieten.
